جراحی اندوسکوپی سنگ ادراری

جراحی اندوسکوپی سنگ ادراری

جراحی اندوسکوپی سنگ ادراری (Endoscopic Urinary Stone Surgery) روشی است که برای خارج کردن سنگ‌های کلیه یا مجرای ادراری به کار می‌رود. در این روش، از اندوسکوپ، که وسیله‌ای نازک و انعطاف‌پذیر یا سخت است، استفاده می‌شود تا جراح بتواند مستقیماً به سنگ‌ها دسترسی پیدا کند و آن‌ها را خارج نماید. این روش معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا عمومی انجام می‌شود.

جراحی‌های اندوسکوپی مختلفی برای سنگ‌های ادراری وجود دارد، از جمله:

1. یورتروسکوپی (Ureteroscopy): این روش برای برداشتن سنگ‌ها از مجرای ادراری یا کلیه استفاده می‌شود. یک یورتروسکوپ از طریق مجرای ادراری وارد می‌شود و به سمت سنگ‌ها هدایت می‌شود.

2. سیستوسکوپی (Cystoscopy): این روش برای مشاهده و درمان مشکلات داخل مثانه استفاده می‌شود و می‌تواند برای خارج کردن سنگ‌های کوچک مثانه به کار رود.

3. پرکوتانئوس نفرولیتوتومی (Percutaneous Nephrolithotomy – PCNL): در این روش، جراح یک شکاف کوچک در پوست پشت بیمار ایجاد می‌کند و یک نفروسکوپ را مستقیماً به کلیه هدایت می‌کند تا سنگ‌های بزرگ‌تر را خارج کند.

روش انتخابی برای جراحی بسته به اندازه و موقعیت سنگ‌ها، وضعیت سلامت بیمار و تجهیزات و تخصص موجود در مرکز درمانی انتخاب می‌شود.

مراحل پس از جراحی شامل استراحت، مصرف مقادیر زیادی آب برای کمک به دفع سنگ‌های کوچک‌تر و مواد باقی‌مانده، و دنبال کردن دستورالعمل‌های پزشک برای جلوگیری از عفونت و کنترل درد می‌شود. همچنین ممکن است بیماران نیاز به داروهایی برای کمک به شل کردن مجرای ادراری و دفع سنگ‌ها داشته باشند.

پیش از انجام هرگونه جراحی، باید با پزشک مشورت کنید تا اطلاعات دقیق‌تر و متناسب با شرایط خاص پزشکی خود دریافت کنید.

اورتروسکوپی چیست

اورتروسکوپی (Ureteroscopy) یک روش جراحی است که برای تشخیص و درمان بیماری‌های مجرای ادراری و کلیه‌ها استفاده می‌شود، مانند سنگ‌های کلیه یا سنگ‌های مجرای ادراری. در این روش، یک ابزار بلند و باریک به نام یورتروسکوپ از طریق مجرای ادراری وارد می‌شود و تا کلیه‌ها و مجرای ادراری بالایی می‌رسد.

در طی یک اورتروسکوپی، جراح می‌تواند مستقیماً به داخل مجرای ادراری و کلیه‌ها نگاه کند و اگر سنگی وجود داشته باشد، آن را شناسایی و درمان کند. این روش معمولاً زیر بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‌شود و در اکثر موارد به صورت سرپایی یا با بستری کوتاه‌مدت در بیمارستان است.

مراحل اورتروسکوپی:

1. بیهوشی: بیمار معمولاً تحت بی‌حسی موضعی یا عمومی قرار می‌گیرد.
2. ورود ابزار: یورتروسکوپ از طریق مجرای ادراری وارد شده و به کلیه‌ها و مجرای ادراری بالایی می‌رسد.
3. شناسایی و درمان: پزشک می‌تواند با استفاده از یورتروسکوپ به طور مستقیم سنگ‌ها را مشاهده کند و از ابزارهای مخصوص مانند لیزر یا پینس برای خرد کردن یا برداشتن سنگ استفاده کند.
4. خاتمه روش: پس از برداشتن سنگ‌ها، یورتروسکوپ به آرامی خارج می‌شود.

مزایای اورتروسکوپی:

– کم تهاجمی: نیازی به برش‌های بزرگ نیست.
– زمان بهبودی سریع‌تر: بیماران معمولاً می‌توانند به سرعت به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.
– دقت بالا: امکان شناسایی و درمان دقیق سنگ‌ها.

خطرات احتمالی اورتروسکوپی:

– عفونت‌های ادراری
– خونریزی
– آسیب به مجرای ادراری

یورتروسکوپی (Ureteroscopy) یک روش تهاجمی کم برای تشخیص و درمان سنگ‌های موجود در مجاری ادراری است. این روش می‌تواند برای برداشتن سنگ‌ها از مجرای ادراری و کلیه‌ها استفاده شود و همچنین برای بررسی و درمان دیگر مشکلات ادراری.

در جریان یک یورتروسکوپی، یک یورتروسکوپ که یک دوربین بسیار باریک با نور است، از طریق مجرای ادراری (میزراه) وارد شده و به سمت مثانه و سپس به کلیه‌ها یا مجرای ادراری هدایت می‌شود. این امکان را به پزشک می‌دهد که مستقیماً به داخل این نواحی نگاه کند و سنگ‌ها را تشخیص دهد.

اگر سنگ‌ها کوچک باشند، ممکن است بتوان آن‌ها را با استفاده از اندوسکوپ مستقیماً برداشت یا با استفاده از لیزر یا دیگر ابزارهای خاص خرد کرد تا بتوانند به راحتی دفع شوند. اگر سنگ‌ها بزرگ‌تر باشند، ممکن است نیاز به شکستن آن‌ها به قطعات کوچکتر باشد تا بتوان آن‌ها را خارج کرد.

یورتروسکوپی مزایایی از جمله دوره بهبودی سریع‌تر، درد کمتر پس از عمل و کاهش خطر عوارض نسبت به روش‌های جراحی باز دارد. با این حال، همانند هر روش جراحی دیگری، خطراتی نیز وجود دارد که شامل خطر عفونت، خونریزی، آسیب به مجاری ادراری و احتمال نیاز به جراحی‌های بیشتر است.

پس از اورتروسکوپی، بیماران معمولاً توصیه‌هایی دریافت می‌کنند که شامل نوشیدن مقادیر زیادی مایعات برای کمک به دفع هرگونه شن و ماسه یا سنگ کوچک باقی‌مانده و مراقبت‌های خانگی برای کاهش خطر عفونت است. بیمار باید دستورالعمل‌های پزشکی را دنبال کند و برای بررسی‌های پس از عمل به پزشک مراجعه کند.

چه زمانی نیاز به جراحی اندوسکوپی سنگ ادراری می باشد

سنگ‌های ادراری می‌توانند باعث درد شدید و مشکلات دیگر در دستگاه ادراری شوند. گاهی اوقات، سنگ‌ها به طور طبیعی دفع می‌شوند، اما در مواردی که سنگ‌ها بزرگ، دردناک و یا باعث انسداد شده‌اند، نیاز به مداخله پزشکی می‌باشد. جراحی اندوسکوپی، که به آن اورتروسکوپی یا پی‌سی‌ان‌ال (PCNL) نیز گفته می‌شود، یکی از روش‌های درمانی برای سنگ‌های ادراری است. در زیر برخی از شرایطی که ممکن است نیاز به این نوع جراحی باشد را بیان می‌کنم:

1. اندازه سنگ: اگر سنگ بزرگ‌تر از 5 میلی‌متر باشد و علائمی مانند درد شدید، تهوع و استفراغ ایجاد کند و به طور طبیعی دفع نشود.

2. موقعیت سنگ: سنگ‌هایی که در مکان‌هایی از دستگاه ادراری قرار دارند که احتمال دفع طبیعی آن‌ها کم است.

3. عفونت: اگر سنگ باعث ایجاد عفونت شده و نیاز به خارج کردن فوری سنگ باشد تا از گسترش عفونت جلوگیری شود.

4. انسداد: اگر سنگ باعث انسداد در دستگاه ادراری شود و باعث کاهش عملکرد کلیه یا درد شدید شود.

5. عدم موفقیت روش‌های دیگر: اگر درمان‌های غیر تهاجمی مانند سنگ‌شکنی از طریق پوست (ESWL) یا مدیریت طبی به تنهایی موثر نباشند.

6. برگشت پذیری سنگ: در مواردی که سنگ‌ها به دلیل جنس خود برگشت پذیری کمی داشته باشند و به روش‌های دیگر پاسخ ندهند.

جراحی اندوسکوپی می‌تواند به صورت اورتروسکوپی انجام شود، که در آن ابزار اندوسکوپی از طریق مجرای ادرار وارد شده و سنگ را خرد یا برداشته می‌شود، یا به صورت پی‌سی‌ان‌ال که در آن از طریق یک برش کوچک در پوست وارد کلیه می‌شود و سنگ را خارج می‌کنند.

پس از جراحی اندوسکوپی برای خارج کردن سنگ ادراری، مراقبت‌های پس از عمل اهمیت بسیاری دارند تا از بهبودی سریع و کاهش خطر عوارض جلوگیری شود. در اینجا توصیه‌های کلی برای مراقبت پس از جراحی ارائه شده است:

1. استراحت: استراحت کافی پس از جراحی مهم است، اما بر اساس توصیه‌های پزشک ممکن است تشویق به انجام فعالیت‌های سبک پس از چند روز شوید.

2. نوشیدن مایعات فراوان: نوشیدن آب فراوان به دفع سنگ‌های کوچک‌تر باقیمانده و همچنین پاکسازی دستگاه ادراری کمک می‌کند.

3. مدیریت درد: پزشک ممکن است داروهای مسکن تجویز کند تا درد ناشی از جراحی را کنترل کند. دنبال کردن دستورالعمل‌های دارویی مهم است.

4. رژیم غذایی: پرهیز از غذاهایی که می‌توانند باعث ایجاد سنگ در کلیه شوند، مانند غذاهای با سدیم بالا و پروتئین‌های حیوانی زیاد. استفاده از رژیم غذایی سرشار از فیبر نیز توصیه می‌شود.

5. توجه به بهداشت: پیروی از دستورالعمل‌های بهداشتی که پزشک ارائه می‌دهد، مانند تمیز و خشک نگه داشتن محل برش، در صورت وجود.

6. توجه به نشانه‌های هشدار: اگر علائمی مانند تب، لرز، درد شدید، خون در ادرار یا مشکل در دفع ادرار را تجربه کردید، باید فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

7. پیگیری پس از جراحی: حضور در تمام قرارهای پیگیری برای بررسی پیشرفت بهبودی و انجام آزمایش‌های تصویربرداری یا آزمایش‌های ادرار، در صورت نیاز، ضروری است.

8. جلوگیری از عوارض: برای پیشگیری از عوارض مانند عفونت‌های ادراری یا تشکیل مجدد سنگ‌ها، پیروی از توصیه‌های پزشکی بسیار مهم است.

9. تغییرات سبک زندگی: انجام تغییراتی در سبک زندگی، مانند افزایش فعالیت بدنی و کاهش وزن در صورت نیاز، می‌تواند به جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ‌ها کمک کند.

همیشه قبل از انجام هر گونه تغییر در روند درمانی یا سبک زندگی، با پزشک متخصص خود مشورت کنید تا اطمینان حاصل شود که این تغییرات برای شرایط خاص شما مناسب هستند.

مراحل بهبود بعد از جراحی اندوسکوپی سنگ ادراری

بهبودی پس از جراحی اندوسکوپی سنگ ادراری معمولاً به چندین مرحله تقسیم می‌شود. مدت زمان لازم برای بهبودی می‌تواند بر اساس عوامل مختلفی مانند اندازه و موقعیت سنگ، نوع جراحی انجام شده و وضعیت کلی سلامتی فرد متفاوت باشد. در اینجا یک دید کلی از مراحل بهبودی ارائه شده است:

مرحله اول: بلافاصله پس از جراحی (24-48 ساعت اول)

– بیدار شدن از بیهوشی: ممکن است بعد از بیهوشی حالت تهوع، گیجی، یا خواب‌آلودگی را تجربه کنید.
– کنترل درد: درد مختصری در ناحیه جراحی شده احتمالاً وجود خواهد داشت که با داروهای مسکن قابل کنترل است.
– حفظ هیدراتاسیون: شروع به نوشیدن مایعات برای کمک به بهبودی و کمک به دفع باقیمانده‌های سنگ.
– نظارت و ارزیابی: پزشکان عملکرد کلیه‌ها و مسیر ادراری را نظارت می‌کنند.

مرحله دوم: دوره اولیه بهبودی (اولین هفته پس از جراحی)

– بازگشت به فعالیت‌های روزانه: تشویق به شروع فعالیت‌های سبک مانند راه رفتن برای جلوگیری از عوارض ناشی از بی‌حرکتی.
– رعایت رژیم غذایی مناسب: ممکن است توصیه شود رژیم غذایی کم‌نمک، پرفیبر و کم‌پروتئین داشته باشید.
– درد و تورم: ادامه مدیریت درد و کاهش تورم ناحیه جراحی شده.

مرحله سوم: دوره تکمیلی بهبودی (چند هفته تا چند ماه پس از جراحی)

– افزایش فعالیت‌ها: به تدریج فعالیت‌های بیشتری مانند ورزش سبک را ادامه دهید.
– پیگیری وضعیت: مراجعه به پزشک برای پیگیری وضعیت بهبودی و بررسی‌های لازم.
– در صورت نیاز، استفاده از استنت‌های اورتری: اگر استنت‌های اورتری استفاده شده باشند، ممکن است بعد از چند روز یا چند هفته برداشته شوند.

مرحله چهارم: بازگشت کامل به فعالیت‌های عادی

– بازگشت به فعالیت‌های عادی: پس از گذشت چند هفته یا ماه، بیشتر بیماران می‌توانند به تدریج به فعالیت‌های عادی خود بدون هیچ محدودیتی بازگردند.
– مانیتورینگ بلند مدت: برای جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ کلیه، پزشک ممکن است توصیه‌هایی در مورد تغییرات دائمی در سبک زندگی یا رژیم غذایی ارائه دهد.
– آزمایش‌های دوره‌ای: آزمایش‌های ادرار و خون و تصویربرداری‌های دوره‌ای برای اطمینان از عدم وجود سنگ‌های جدید و سلامت کلیه‌ها ممکن است پیشنهاد شود.

در طول مراحل بهبودی، ارتباط نزدیک با پزشک و پیروی از دستورالعمل‌های او برای اطمینان از بهبودی موفقیت‌آمیز و کاهش خطر عوارض بسیار مهم است. همچنین، بیمار باید هرگونه علائم غیرمعمول یا نگران‌کننده را فوراً به اطلاع پزشک برساند.