آندومتریوز
آندومتریوز یک بیماری مزمن است که در آن بافت مشابه بافت داخلی رحم (آندومتر) در خارج از حفره رحمی مانند تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، روده و دیگر نواحی لگنی رشد می‌کند. این بافت هر ماه به همراه چرخه قاعدگی تحریک و رشد می‌کند و می‌تواند منجر به درد، التهاب، و در برخی موارد، ناباروری شود.
علائم آندومتریوز
علائم آندومتریوز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
– درد: معمولاً درد در ناحیه لگنی و می‌تواند شامل درد قاعدگی شدید (دیسمنوره)، درد مداوم لگنی، درد هنگام رابطه جنسی (دیسپارونیا)، یا درد هنگام ادرار یا مدفوع باشد.
– ناباروری: آندومتریوز یکی از علل شایع ناباروری است.
– خونریزی غیرطبیعی: برخی از زنان ممکن است خونریزی شدید یا خونریزی بین دوره‌های قاعدگی داشته باشند.
– علائم گوارشی: از جمله اسهال، یبوست، نفخ و یا درد هنگام اجابت مزاج، به‌ویژه در طی دوره‌های قاعدگی.
– خستگی: می‌تواند به دلیل درد مزمن و یا واکنش بدن به التهاب باشد.
تشخیص آندومتریوز
تشخیص آندومتریوز معمولاً با یک مرور تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی آغاز می‌شود، اما ممکن است شامل روش‌های تشخیصی دیگری نیز باشد:
– سونوگرافی: برای بررسی کیست‌های آندومتریوزی (شکلاتی) در تخمدان‌ها.
– ام‌آرآی (MRI): برای دیدن دقیق‌تر بافت‌های اطراف رحم.
– لاپاروسکوپی: یک روش جراحی کم تهاجمی که به پزشک اجازه می‌دهد بافت‌های آندومتریوزی را مستقیماً مشاهده کند و در صورت لزوم نمونه‌برداری یا حتی برداشتن آنها را انجام دهد.
درمان آندومتریوز
هیچ درمانی برای آندومتریوز وجود ندارد، اما درمان هایی برای مدیریت علائم موجود است:
- – داروهای ضد درد : مسکن های بدون نسخه یا NSAID های تجویزی.
- – هورمون درمانی: هدف کاهش یا حذف قاعدگی می تواند به کند کردن رشد و فعالیت آندومتر و ایمپلنت های آندومتر کمک کند.
- – داروهای ضد بارداری: قرص های ضد بارداری، چسب ها و حلقه های واژینال به کنترل هورمون های مسئول تجمع بافت آندومتر در هر ماه کمک می کنند.
- – آگونیست ها و آنتاگونیست های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (Gn-RH) : این داروها مانع از تولید هورمون های تحریک کننده تخمدان، کاهش سطح استروژن و جلوگیری از قاعدگی می شوند.
- – پرژسترون درمانی: شامل دستگاه های داخل رحمی (IUD)، ایمپلنت های ضد بارداری و تزریق های ضد بارداری.
- – جراحی محافظه کارانه: برای کسانی که سعی در باردار شدن دارند یا برای تسکین درد زمانی که سایر درمان ها موثر نبوده اند.
- – جراحی آخرین راه حل (هیسترکتومی) : برداشتن رحم و احتمالاً تخمدان ها. این آخرین راه حل در نظر گرفته می شود و تسکین درد را تضمین نمی کند.
مدیریت اندومتریوز معمولاً ترکیبی از درمان پزشکی و اصلاح شیوه زندگی، از جمله رژیم غذایی و ورزش است. ضروری است که به طور منظم با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی که آندومتریوز را درک می کند، برای مدیریت موثر علائم و تنظیم درمان ها در صورت نیاز، پیگیری شود.
علائم آندومتریوز چیست
آندومتریوز یا اندومتریوز (Endometriosis) یک بیماری مزمن است که در آن بافت مشابه بافت رحم (بافت آندومتریوز) خارج از رحم و در مناطق دیگری از بدن رشد می‌کند. این بافت ممکن است در تخمدان‌ها، لوله رحم، سطح بیرونی رحم، بطن شکم و سایر اعضای نزدیک به رحم وجود داشته باشد.
علائم آندومتریوز می‌تواند متنوع باشد و بستگی به محل و جریان بافت آندومتریوز دارد. برخی از علائم شایع آندومتریوز عبارتند از:
1. درد شدید قاعدگی: درد شدید قاعدگی که ممکن است قبل، حین یا پس از دوره قاعدگی رخ دهد. این درد ممکن است به شکل کشیدن، تیغ زدن، تخت کردن یا نیزه زدن توصیف شود.
2. درد در رابطه جنسی: درد و عدم راحتی در طول رابطه جنسی یا پس از آن ممکن است ناشی از آندومتریوز باشد.
3. درد در تحرک روده و مثانه: اگر بافت آندومتریوز در نزدیکی روده یا مثانه قرار بگیرد، ممکن است درد و علائمی مانند تغییرات در معده و روده ها، دفع سخت مدفوع، احساس تخلیه ناقص و تشدید علائم تحریکی مثانه را ایجاد کند.
4. خونریزی بین دوره‌های قاعدگی: خونریزی بین دوره‌های قاعدگی ممکن است نشانه وجود آندومتریوز باشد.
5. بارداری مشکل‌زا: در برخی موارد، آندومتریوز می‌تواند عواملی را که باعث بارداری مشکل‌زا می‌شوند، مانند تخمک‌گذاری ناقص، عدم تعادل هورمونی و اتصال ناصحیح جنین به رحم، تحت تأثیر قرار دهد.
مهم است بدانید که علائم آندومتریوز برای همه زنان یکسان نیست و ممکن است برای هر فرد به صورت متفاوتی ظاهر شود. در صورت بروز هرگونه علامت مشکوکی، توصیه می‌شود به پزشک متخصص و جراح زنان مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب برای شما تعیین شود.
آندومتریوز
انواع درمان ها برای آندومتریوز
برای درمان آندومتریوز، روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی وجود دارد که بسته به شدت علائم، سن، عدم توانایی باروری و تمایلات بیمار ممکن است استفاده شود. درمان‌های ممکن شامل موارد زیر می‌شود:
1. داروها:
– ضد التهاب‌ها: داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) ممکن است برای کاهش درد قاعدگی استفاده شوند.
– هورمون‌ها: مصرف هورمون‌ها مانند کنترل ترکیبی قرص‌های ضد بارداری و همچنین داروهایی که تخصصاً برای کاهش سطح استروژن در بدن استفاده می‌شوند، می‌تواند به کاهش رشد بافت آندومتریوز و کاهش علائم کمک کند.
– تزریق مواد تحریکی: تزریق موادی مانند گونادوتروپین تحریک‌دهنده (GnRH) به طور موقت می‌تواند تولید هورمون‌های تنظیم کننده تخمک‌گذاری را متوقف کرده و رشد بافت آندومتریوز را کاهش دهد.
2. جراحی:
– لاپاروسکوپی: این روش جراحی کم تهاجمی است که از طریق سوراخ کوچک در شکم وارد می‌شود. با استفاده از این روش، بافت‌های آندومتریوز بیرون از رحم برداشته یا حذف می‌شوند.
– لاپاروتومی: در موارد شدیدتر و وسیع‌تر آندومتریوز، جراحی باز به نام لاپاروتومی ممکن است انجام شود. در این روش، بخش‌های بزرگتر بافت آندومتریوز و ضایعات جانبی برداشته می‌شوند.
3. درمان باروری:
– در صورتی که بیشترین نگرانی بیمار مربوط به باروری است، درمان‌های مرتبط با باروری می‌توانند شامل مصرف داروهای تنظیم کننده تخمک‌گذاری، جراحی برای برطرف کردن عوامل باروری و یا فنون مرتبط با باروری مانند برنامه‌ریزی جنسی و جراحی تلقیح مصنوعی باشند.
در هر صورت، برای تشخیص دقیق و انتخاب روش درمانی مناسب، بهتر است با پزشک متخصص و جراح زنان مشورت کنید. همچنین،در درمان آندومتریوز از روش‌های ترکیبی، مانند ترکیب داروها و جراحی، نیز استفاده می‌شود. همچنین، روش‌های تسکینی مانند درمان حرارتی، درمان فیزیکی، و روش‌های تسکینی روانشناختی نیز ممکن است در کنترل درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران با آندومتریوز موثر باشند.
مهم است بدانید که درمان آندومتریوز ممکن است متناسب با شدت بیماری، علائم، نیازهای باروری و تمایلات فردی متفاوت باشد. بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین روش درمانی برای شما تعیین شود.
ضخامت آندومتر رحم
ضخامت آندومتر (endometrial thickness) به ضخامت لایه داخلی رحم، یعنی آندومتر، اشاره دارد. این ضخامت معمولاً در دوران تخمک‌گذاری و در طول دوره‌های قاعدگی تغییر می‌کند. در اوایل دوره قاعدگی، ضخامت آندومتر به حداقل می‌رسد و با مرور زمان تحت تأثیر هورمون‌ها، به طور طبیعی افزایش می‌یابد تا به زمان تخمک‌گذاری برسد.
معمولاً، ضخامت آندومتر در میانه دوره قاعدگی (حدود 7 تا 14 روز قبل از شروع دوره قاعدگی برای بیشتر زنان) به حداکثر ضخامت خود می‌رسد. ضخامت آندومتر معمولاً بین 7 تا 16 میلی‌متر قرار دارد، اما ممکن است در برخی موارد بیشتر یا کمتر باشد.
در برخی موارد خاص، ضخامت آندومتر نیز ممکن است مورد ارزیابی قرار بگیرد. به عنوان مثال:
1. بررسی نازایی: در موارد باروری ناموفق یا تکرار سقط، بررسی ضخامت آندومتر می‌تواند انجام شود تا مشکلاتی مانند ضخامت ناکافی یا بیش از حد آندومتر تشخیص داده شود.
2. بررسی علائم نامطلوب: در برخی موارد، مانند خونریزی بین دوره‌های قاعدگی یا رحم پلیپ‌ها، اندومتریال ضخامت ارزیابی می‌شود.
نکته مهم این است که تشخیص و تفسیر ضخامت آندومتر باید توسط یک پزشک متخصص (معمولا جراح زنان و نازائی) انجام شود. او می‌تواند نتیجه را با سابقه پزشکی و علائم شما مقایسه کند و تشخیص و درمان صحیح را تعیین کند.
عوارض احتمالی بیماری اندومتریوز
بیماری اندومتریوز، که به عفونت رحم نیز معروف است، می‌تواند به عوارض و مشکلات مختلفی منجر شود. برخی از عوارض احتمالی بیماری اندومتریوز عبارتند از:
1. التهاب و عفونت: اندومتریوز نشانه یک التهاب رحم است و ممکن است باعث عفونت باکتریایی یا ویروسی شود. عفونت‌های باکتریایی معمولاً با باکتری‌های عادی و قارچ‌های دستگاه تناسلی ارتباط دارند. عفونت‌های ویروسی مانند عفونت هرپس نیز ممکن است رخ دهند. عفونت‌های مزمن بیشتر احتمالاً با عفونت باکتریایی مرتبط هستند.
2. درد و راحتی ناشی از التهاب: بیماران با اندومتریوز ممکن است از درد شکمی، درد قاعدگی شدید، درد در هنگام رابطه جنسی یا درد لگن شکایت کنند. این دردها ممکن است به علت التهاب و تحریک رحم و بافت‌های اطراف آن باشند.
3. خونریزی نامنظم: بیماران ممکن است از خونریزی بین دوره‌های قاعدگی یا خونریزی غیرمعمول شکایت کنند. این ممکن است به علت ضعف لایه داخلی رحم یا وجود ضایعات و عفونت‌ها باشد.
4. مشکلات باروری: اندومتریوز می‌تواند باعث مشکلات باروری شود. التهاب و عفونت می‌تواند به عدم توانایی تخمک‌گذاری یا تعقیب تخمک‌ها توسط لوله‌ها، عفونت لوله‌های رحم و تخمدان، یا تحریک و آسیب به جنین در صورت بارداری موجود منجر شود.
5. ضایعات رحم: در برخی موارد، اندومتریوز می‌تواند به تشکیل ضایعات رحمی مانند پولیپ ها، عفونت هموراژیک رحم و آدنومیوزیس (بالا رفتن بافت آندومتر به دیگر بخش‌های رحم) منجر شود.
6. عفونت مزمن و بازگشت: در برخی موارد، اندومتریوز ممکن است به عفونت‌های مزمن منجر شود و بازگشت کند، به خصوص اگر درمان مناسب انجام نشود یا عوامل مساعدی برای عفونت وجود داشته باشد.
بهتر است هرگاه علائم احتمالی بیماری اندومتریوز را تجربه می‌کنید، به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را برای شما تعیین کند.
چه جراحی هایی برای درمان اندومتریوز انجام می شود
برای درمان اندومتریوز، جراحی‌های مختلفی انجام می‌شود. انتخاب نوع جراحی بستگی به شدت بیماری، علائم و عوارض مرتبط و نیازهای بیمار دارد. در زیر، برخی از جراحی‌های معمول برای درمان اندومتریوز آورده شده است:
1. درمان دارویی: در مواردی که اندومتریوز عفونی است و عفونت باکتریایی وجود دارد، ممکن است پزشک داروهای ضدباکتری تجویز کند، مانند آنتی‌بیوتیک‌ها. این درمان معمولاً در مواردی که عفونت خفیف است و به سرعت بهبود می‌یابد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2. کشیدن و شستشوی رحم (D&C): این روش جراحی برای برداشتن بافت‌های زیرین رحم و تمیز کردن رحم استفاده می‌شود. این روش معمولاً در مواردی که عفونت ناشی از اندومتریوز وجود دارد، استفاده می‌شود.
3. درمان لیزری: جراحی لیزری ممکن است برای برداشتن ضایعات رحمی مانند پلیپ‌ها یا جراحی برشی روی بافت‌های زیرین رحم در صورت وجود عفونت مورد استفاده قرار گیرد. در این روش، لیزر برای برش و برداشتن بافت مورد نیاز استفاده می‌شود.
4. جراحی هیستروسکوپی: در این روش، از طریق لوله هیستروسکوپ (یک لوله نازک با دوربین) و ابزارهای کوچک، بافت‌های آسیب دیده رحم برداشته می‌شود. این روش بهبود زمان بازگشت به سلامتی را نیز دارد و لازم نیست بیمار در بیمارستان ماندگاری طولانی داشته باشد.
5. جراحی هسترکتومی: در مواردی که درمان‌های دیگر مؤثر نباشند و عفونت مزمن و شدیدی وجود داشته باشد، ممکن است پزشک برداشت کامل رحم (هسترکتومی) را توصیه کند. این روش جراحی یک راه حل قطعی برای درمان اندومتریوز است و باعث حذف کامل عفونت و ضایعات مرتبط می‌شود.
تصمیم نهایی در مورد نوع جراحی مناسب برای درمان اندومتریوز باید توسط پزشک شما گرفته شود، که بادرمان اندومتریوز معمولاً شامل استفاده از داروهای ضدباکتری، جراحی هیستروسکوپی و در برخی موارد جراحی هسترکتومی می‌شود.
انتخاب روش مناسب برای درمان اندومتریوز بستگی به شدت بیماری، علائم و عوارض مرتبط و نیازهای بیمار دارد. بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا درمان مناسب برای شما تعیین شود.
