هیسترکتومی
هیسترکتومی یک عمل جراحی است که در آن رحم (uterus) بیمار خارج می‌شود. این جراحی ممکن است به دلایل گوناگونی انجام شود، از جمله خونریزی شدید رحمی، فیبروئیدها (تومورهای خوش‌خیم رحمی)، اندومتریوز، پرولاپس رحمی، سرطان رحم، سرویکس یا تخمدان‌ها و درد مزمن لگنی.
انواع مختلفی از هیسترکتومی وجود دارد:
1. هیسترکتومی کامل (Total Hysterectomy): که در آن کل رحم و گاهی دهانه رحم (سرویکس) برداشته می‌شود.
2. هیسترکتومی جزئی (Partial یا Subtotal Hysterectomy): که فقط بخش بالایی رحم برداشته می‌شود و دهانه رحم باقی می‌ماند.
3. هیسترکتومی رادیکال (Radical Hysterectomy): معمولاً در موارد سرطان پیشرفته انجام می‌شود، که در آن رحم، دهانه رحم، بالای واژن و گاهی لنف نودهای اطراف و بافت‌های نزدیک برداشته می‌شوند.
هیسترکتومی – عمل برداشتن رحم،روش های مختلفی برای انجام هیسترکتومی وجود دارد، از جمله:
– جراحی شکمی (Abdominal Hysterectomy): که از طریق برشی در شکم انجام می‌شود.
– جراحی واژینال (Vaginal Hysterectomy): که از طریق واژن انجام می‌شود و بدون برش خارجی است.
– لاپاروسکوپی (Laparoscopic Hysterectomy): که در آن با استفاده از دستگاه‌های کوچک و دوربینی که از طریق برش‌های کوچک در شکم وارد می‌شوند، عمل جراحی صورت می‌گیرد.
– روش‌های ترکیبی (Laparoscopically Assisted Vaginal Hysterectomy – LAVH): که ترکیبی از لاپاروسکوپی و جراحی واژینال است.
بعد از هیسترکتومی، زنان دیگر قادر به باردار شدن نخواهند بود و اگر تخمدان‌ها نیز برداشته شوند، به یائسگی جراحی وارد می‌شوند. به همین دلیل، این عمل تصمیمی بزرگ است که باید با در نظر گرفتن همه جوانب و مشورت با پزشک انجام شود.
جراحی شکمی هیسترکتومی
جراحی شکمی هیسترکتومی یک عمل جراحی است که در آن رحم بیمار از طریق یک برش در شکم خارج می‌شود. این نوع از هیسترکتومی نوعی از جراحی باز به شمار می‌آید و در مواردی که روش‌های کم‌تهاجم‌تر (مانند لاپاراسکوپی) امکان‌پذیر نیست یا توصیه نمی‌شود، انجام می‌گیرد.
در این جراحی، پزشک ممکن است فقط رحم را خارج کند (هیسترکتومی کامل) یا رحم به همراه دهانه رحم (هیسترکتومی کامل همراه با سرویکس) را خارج کند. گاهی اوقات، تخلیه تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ نیز انجام می‌شود (هیسترکتومی کامل با برداشتن دو طرفه تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ).
دلایل انجام هیسترکتومی شکمی:
– فیبروم‌های رحمی
– اندومتریوز
– پرولاپس رحم
– سرطان رحم، تخمدان یا دهانه رحم
– خونریزی شدید یا درد مزمن لگن
– عوارض پس از زایمان
روند قبل از جراحی:
1. مشاوره و ارزیابی پزشکی: پزشک شما سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و ممکن است آزمایش‌هایی نظیر خون، اشعه ایکس و اسکن‌های تصویربرداری را تجویز کند.
2. آمادگی برای جراحی: شما ممکن است از داروهای خاصی استفاده کنید و باید قبل از جراحی از مصرف آنها خودداری کنید و به احتمال زیاد باید از نصف شب قبل از جراحی ناشتا باشید.
فرآیند جراحی:
1. بیهوشی: معمولاً این جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
2. برش: برش ممکن است به صورت افقی (برش بیکینی) یا عمودی در ناحیه شکم انجام شود.
3. خارج کردن رحم: پزشک رحم و در صورت نیاز دیگر ارگان‌های تولید مثل را خارج می‌کند.
دوره نقاهت:
– ماندن در بیمارستان: بسته به وضعیت بیمار و نوع جراحی، اقامت در بیمارستان ممکن است چند روز باشد.
– ریکاوری: بهبودی کامل ممکن است چند هفته تا چند ماه طول می‌برد. در طی این مدت، فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین معمولاً توصیه نمی‌شود.
– مراقبت‌های پس از جراحی: پیروی از دستورالعمل‌های پزشک برای مراقبت از برش جراحی، استفاده از داروها و حضور در ویزیت‌های پس از جراحی بسیار مهم است.
عوارض احتمالی:
همانند هر جراحی دیگری، جراحی هیسترکتومی شکمی نیز ممکن است با عوارضی همراه باشد، از جمله:
– خونریزی
– عفونت
– آسیب به ارگان‌های اطراف، مانند مثانه یا روده
– تشکیل لخته خون در پاها یا ریه‌ها
– واکنش‌های نسبت به بیهوشی
زندگی پس از هیسترکتومی:
– تغییرات هورمونی: اگر تخمدان‌ها نیز برداشته شوند، بدن وارد دوره یائسگی می‌شود.
– سلامت جنسی: تأثیر عمل جراحی بر زندگی جنسی متفاوت است و باید با پزشک در این باره صحبت شود.
– تأثیر روانی: از دست دادن رحم می‌تواند تأثیرات روانی داشته باشد و ممکن است مشاوره پس از جراحی توصیه شود.
مناسب بودن و نیاز به این جراحی باید به دقت با پزشک متخصص زنان و زایمان مورد بررسی و مشاوره قرار بگیرد. همچنین، در نظر داشتن گزینه‌های جایگزین و روش‌های کم‌تهاجم‌تر، مانند لاپاراسکوپی یا جراحی واژینال هیسترکتومی، بسیار مهم است.
جراحی لاپاراسکوپی هیسترکتومی
جراحی لاپاراسکوپی هیسترکتومی یک روش کم تهاجمی برای برداشتن رحم است. این جراحی به جای استفاده از یک برش بزرگ در شکم، از چندین برش کوچک استفاده می‌کند که این امر به کاهش زمان بهبودی و کاهش خطر عفونت کمک می‌کند.
دلایل انجام هیسترکتومی لاپاراسکوپی:
– فیبروم‌های رحمی
– اندومتریوز
– پرولاپس رحمی
– خونریزی‌های غیرطبیعی رحم
– درد مزمن لگن
– سرطان رحم، تخمدان یا دهانه رحم
روند قبل از جراحی:
1. مشاوره و آزمایش‌ها: بررسی وضعیت سلامت جسمانی، انجام آزمایش‌های پزشکی و تصویربرداری‌های لازم.
2. آمادگی برای جراحی: ممکن است لازم باشد برای مدتی قبل از جراحی از خوردن و نوشیدن خودداری کنید و داروهای خاصی را قطع نمایید.
فرآیند جراحی:
1. بیهوشی: معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
2. برش‌ها: پزشک معمولاً سه تا پنج برش کوچک در ناحیه شکم ایجاد می‌کند.
3. وارد کردن دوربین و ابزار جراحی: از طریق این برش‌ها، دوربین لاپاراسکوپ و ابزارهای جراحی وارد بدن می‌شوند.
4. انجام جراحی: پزشک با استفاده از تصاویر بزرگنمایی شده روی نمایشگر، رحم و در صورت لزوم دیگر بافت‌ها را برمی‌دارد.
5. خروج بافت‌ها: بافت‌های برداشته شده از طریق یکی از برش‌ها خارج می‌شوند، گاهی اوقات با استفاده از کیسه‌ای که از انتشار سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند.
دوره نقاهت:
– ماندن در بیمارستان: معمولاً کوتاه‌تر از جراحی باز است و بیمار ممکن است در همان روز یا روز بعد مرخص شود.
– ریکاوری: بهبودی معمولاً سریع‌تر است و بیماران ممکن است بتوانند ظرف چند روز به فعالیت‌های عادی خود بازگردند.
– پیگیری: توصیه می‌شود بیماران برای پیگیری درمان به پزشک مربوطه مراجعه کنند.
جراحی لاپاراسکوپی هیسترکتومی یک عمل جراحی است که در آن رحم توسط ابزارهای کوچک و دوربینی که از طریق چند برش کوچک در شکم وارد می‌شوند، برداشته می‌شود.
این روش مزایایی نسبت به هیسترکتومی معمولی (باز) دارد، از جمله کاهش درد پس از عمل، کاهش خطر عفونت، دوره نقاهت کوتاه‌تر و برش‌های کوچکتر که منجر به جای زخم کمتری می‌شود.
مراحل انجام جراحی لاپاراسکوپی هیسترکتومی:
1. آماده‌سازی بیمار: بیمار قبل از جراحی معمولاً باید ناشتا باشد.
2. بیهوشی: بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرد.
3. باز کردن محل عمل: پزشک چند برش کوچک در ناحیه شکم ایجاد می‌کند.
4. وارد کردن ابزارهای لاپاراسکوپی: ابزارهای خاص و دوربین لاپاراسکوپ از طریق برش‌ها وارد شکم می‌شوند.
5. جدا کردن رحم: پزشک با استفاده از ابزارهای لاپاراسکوپی، رحم را از رباط‌ها و بافت‌های اطراف جدا می‌کند.
6. خارج کردن رحم: رحم از طریق یکی از برش‌های بزرگتر یا واژن خارج می‌شود.
7. بستن برش‌ها: برش‌های کوچک با بخیه یا چسب‌های پزشکی بسته می‌شوند.
دوره نقاهت پس از جراحی:
– استراحت: توصیه می‌شود بیمار در ابتدا استراحت کند و به تدریج فعالیت‌های خود را از سر بگیرد.
– درد و مدیریت درد: ممکن است بیمار داروهای مسکن برای کنترل درد دریافت کند.
– پیگیری‌های پزشکی: ویزیت‌های پس از جراحی برای اطمینان از روند مناسب بهبودی ضروری است.
مزایای جراحی لاپاراسکوپی هیسترکتومی:
– زمان بهبودی سریع‌تر: به دلیل برش‌های کوچکتر، فرآیند بهبودی معمولاً سریع‌تر است.
– کاهش درد: در مقایسه با جراحی باز، بیماران کمتری درد را تجربه می‌کنند.
هیسترکتومی – عمل برداشتن رحم
علت انجام عمل هیسترکتومی چیست
عمل هیسترکتومی، که شامل برداشتن رحم است، می‌تواند به دلایل مختلف پزشکی انجام شود. در اینجا برخی از شایع‌ترین دلایل انجام هیسترکتومی آورده شده‌اند:
1. فیبروم‌های رحمی: این تومورهای خوش‌خیم می‌توانند باعث خونریزی شدید و درد مزمن شوند.
2. پرولاپس رحم: این عارضه زمانی رخ می‌دهد که رحم از محل طبیعی خود فروافتاده و به سمت کانال واژن حرکت کند.
3. اندومتریوز: وضعیتی که در آن بافتی مشابه با لایه داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند و می‌تواند باعث درد شدید و نازایی شود.
4. خونریزی غیرطبیعی رحم: مواردی که در آن خونریزی‌های شدید یا طولانی مدت قاعدگی کنترل نمی‌شوند.
5. دیسمنوره شدید: درد شدید قاعدگی که با دیگر درمان‌ها بهبود نمی‌یابد.
6. آدنومیوز: یک وضعیت که در آن بافت داخلی رحم در ماهیچه‌های رحم رشد می‌کند و می‌تواند باعث درد و خونریزی شود.
7. سرطان رحم، سرویکس (دهانه رحم)، تخمدان یا دیگر سرطان‌های لگنی: در این موارد، هیسترکتومی ممکن است بخشی از درمان سرطان باشد.
8. عفونت‌های شدید رحم یا لگن: مانند پیلونفریت یا سایر عفونت‌های داخلی که با درمان‌های دیگر بهبود نمی‌یابند.
تصمیم به انجام هیسترکتومی باید با دقت و پس از بررسی تمام گزینه‌های درمانی دیگر و بحث کامل بین بیمار و پزشک گرفته شود چرا که این عمل غیرقابل برگشت است و پیامدهای طولانی مدتی همچون نازایی دارد.
مراقبت بعد از عمل جراحی هیسترکتومی
مراقبت بعد از عمل جراحی هیسترکتومی بسیار مهم است و می‌تواند به سرعت بخشیدن به روند بهبودی و کاهش خطر عوارض کمک کند. در زیر به برخی از مواردی که باید پس از انجام هیسترکتومی به آنها توجه کرد اشاره شده است:
در بیمارستان:
- – مراقبت از زخم: پانسمان زخم به طور منظم تعویض شده و محل عمل جراحی بررسی می‌شود تا از عفونت جلوگیری شود.
- – مدیریت درد: ممکن است داروهای مسکن تجویز شوند تا به مدیریت درد کمک کنند.
- – جلوگیری از لخته شدن خون: استفاده از جوراب‌های فشاری و/یا تزریق داروهای ضد انعقاد ممکن است توصیه شود.
- – تشویق به حرکت: پیاده‌روی کوتاه و حرکت دادن پاها به منظور جلوگیری از لخته شدن خون توصیه می‌شود.
پس از مرخص شدن از بیمارستان:
- – استراحت کافی: اطمینان حاصل کنید که زمان کافی برای استراحت و بهبودی در نظر گرفته شود.
- – فعالیت‌های فیزیکی: از بلند کردن اجسام سنگین (معمولاً بیش از ۵ کیلوگرم) برای چندین هفته پرهیز کنید و فعالیت‌های سنگین را به تدریج افزایش دهید.
- – تغذیه مناسب: یک رژیم غذایی مغذی و غنی از فیبر می‌تواند به جلوگیری از یبوست و تسریع روند بهبودی کمک کند.
- – مراقبت از زخم: دستورالعمل‌های پزشک معالج را برای مراقبت از زخم دنبال کنید.
- – رعایت بهداشت: حمام کردن به طور معمول بلافاصله بعد از عمل توصیه نمی‌شود، بنابراین دستورالعمل‌های پزشکی را برای شستشو و حفظ بهداشت دنبال کنید.
- – پیگیری‌های پزشکی: ویزیت‌های پیگیری را با پزشک خود برنامه‌ریزی کنید تا پیشرفت بهبودی شما را ارزیابی کند.
- – توجه به علائم هشداردهنده: در صورت مشاهده هرگونه علامتی از عفونت، خونریزی شدید، تب، لخته شدن خون یا سایر عوارض، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید
- – تب یا لرز: که می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد.
- – ترشحات بدبو یا غیرطبیعی: از محل عمل جراحی که ممکن است نشان‌دهنده‌ی عفونت باشد.
- – درد شدید: که با داروهای مسکن بهبود نمی‌یابد.
- – قرمزی، تورم یا ترشحات از اسکار جراحی: که می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد.
- – تنگی نفس یا درد قفسه سینه: که می‌تواند نشانه‌ای از لخته شدن خون باشد.
- – تغییرات در ادرار یا عملکرد روده: مانند دشواری در ادرار کردن یا کنترل مثانه.
- – ورم پا یا درد: که ممکن است نشانه‌ای از لخته خون در پاها (ترومبوز ورید عمقی) باشد.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فوراً باید به پزشک اطلاع داده شود یا به اورژانس مراجعه کنید. همچنین، پیگیری‌های منظم پس از جراحی برای اطمینان از بهبودی صحیح و شناسایی هرگونه مشکلات احتمالی ضروری است.
